Nafaka Ödememe Suçu: Hukuki Durum ve Yaptırımlar

Nafaka Ödememe Suçu: Hukuki Durum ve Yaptırımlar

Nafaka, boşanma veya ayrılık durumlarında, ekonomik olarak daha güçsüz olan tarafın yaşam standartlarını koruyabilmesi için ödenen düzenli bir yardımdır. Ancak, nafaka yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişiler için hukuki yaptırımlar söz konusudur. Bu yazıda, nafaka ödememe suçunun hukuki boyutlarını ve karşılaşılabilecek yaptırımları ele alacağız.

1. Nafaka Nedir ve Hangi Türleri Vardır?

Nafaka, Türk Medeni Kanunu'na göre belirlenen ve çeşitli türleri olan bir yükümlülüktür. Boşanma veya ayrılık davalarında, mahkeme tarafından nafaka ödenmesine karar verilebilir. Nafaka türleri arasında yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve tedbir nafakası bulunmaktadır. Yoksulluk nafakası, boşanma sonrasında yoksulluğa düşecek eşe ödenirken, iştirak nafakası, çocukların bakım ve eğitim masraflarını karşılamak için ödenir. Tedbir nafakası ise dava süresince tarafların mağdur olmaması için belirlenir.

2. Nafaka Ödememe Suçu ve Hukuki Durumu

Nafaka ödememe, İcra ve İflas Kanunu'nun 344. maddesi kapsamında suç olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, mahkeme kararı ile ödenmesine hükmedilen nafakayı ödemeyen kişi, şikayet üzerine tazyik hapsi ile cezalandırılır. İcra ve İflas Kanunu Madde 344 şu şekildedir:

"Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.

Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir"​

Nafaka alacaklısı, nafaka borcunun ödenmemesi durumunda icra takibi başlatabilir ve borçlunun mal varlığına haciz koydurabilir. Ayrıca, nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında ceza davası açılması da mümkündür.

3. Nafaka Borcunu Ödememenin Sonuçları

Nafaka borcunu ödemeyen kişi, icra takibi ve haciz işlemleri ile karşı karşıya kalabilir. Bu süreçte borçlunun maaşına, banka hesaplarına ve diğer mal varlıklarına el konulabilir. Ayrıca, nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında ceza davası açılması durumunda, mahkeme tarafından tazyik hapsi ile cezalandırılabilir. Tazyik hapsi, nafaka borcunun ödenmemesi durumunda üç aya kadar uygulanabilir.

4. Nafaka Borcunu Ödememe Durumunda Ne Yapılmalı?

Nafaka borcunu ödeyemeyen kişi, ödeme güçlüğü çektiğini kanıtlamak için mahkemeye başvurabilir. Borçlunun mali durumunun kötüleşmesi durumunda, nafaka miktarının azaltılması veya nafaka ödemelerinin durdurulması için mahkemeye talepte bulunulabilir. Bu tür durumlarda, borçlunun mali durumunu belgeleyen evrakları sunması gerekmektedir.

5. Nafaka Alacaklısının Hakları ve Yapabilecekleri

Nafaka alacaklısı, nafaka borcunun ödenmemesi durumunda icra takibi başlatabilir ve borçlunun mal varlığına haciz koydurabilir. Ayrıca, nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında ceza davası açılması için şikayette bulunabilir. Nafaka alacaklısının haklarını koruyabilmesi için hukuki danışmanlık alması önemlidir.

6. Yargıtay Kararları ve Nafaka Borcunun Niteliği

Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda karşılaşılan hukuki yaptırımlara ilişkin Yargıtay kararları, nafaka borcunun adi borç niteliğinde olduğunu ve bazı koşulların sağlanması gerektiğini vurgulamaktadır.

       Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Kararı: Esas No: 2019/13774 Karar No: 2020/99 Karar Tarihi: 14.01.2020 "Kabule göre de; Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 19/04/2005 tarihli ve 2005/17-7 esas, 2005/37 sayılı kararında belirtildiği üzere, 5358 sayılı kanunla değişik 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 344. maddesinde düzenlenen ve şikayete tabi bulunan nafaka hükmüne uymamak suçunun oluşabilmesi için, nafaka ödenmesinin kesinleşmiş bir mahkeme kararına dayanması, aylık nafakanın tahsili için icra takibine başlanılmış ve icra emrinin borçlu-sanığa tebliğ edilmiş olması, borçlunun ilamda yazılı ödeme koşullarına uymaması, aylık nafakaya hükmedilmesi halinde icra emrinin tebliği ile şikayet tarihi arasında işlemiş en az bir aylık cari nafaka borcunun bulunması, borçlu-sanık tarafından nafakanın kaldırılması veya azaltılması hususunda açılmış bir davanın bulunmaması, dava açılmış ise sonuçlanmış olması ve şikayet hakkının suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve her halde işlenmesinden itibaren 1 yıl içinde kullanılması gerekmesi karşısında, somut olayda …''
       Yargıtay 19. Ceza Dairesi Kararı: Esas No: 2015/25048 Karar No: 2016/18253 Karar Tarihi: 18.05.2016 "Somut olayda; borçlu kabahatli aleyhine başlatılan icra takibi nedeniyle çıkarılan icra emrine birikmiş nafaka alacağının faizi ile birlikte hesaplanan miktarı ile tahsilinin talep edildiği dikkate alındığında, takibin adi alacak hükmünde olduğu ve bu paranın ödenmemesinin nafaka hükümlerine aykırı davranmak suçunu oluşturmayacağının kabulü gerekir."

Nafaka ödememe suçu, hem borçlu hem de alacaklı açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, nafaka yükümlülüğünün yerine getirilmesi ve tarafların haklarının korunması büyük önem taşır. Nafaka ödememe ile ilgili hukuki sorunlar yaşayan kişiler, bir avukattan destek alarak haklarını koruma altına alabilirler.